ભારત આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) ના ક્ષેત્રમાં અત્યંત ઝડપથી પ્રગતિ કરી રહ્યું છે. ‘સ્ટેનફોર્ડ AI ઇન્ડેક્સ રિપોર્ટ 2025’ માં ભારત ત્રીજા ક્રમે આવ્યું છે, જે દર્શાવે છે કે ભારત હવે વૈશ્વિક સ્તરે AI હબ બનવા તરફ અગ્રેસર છે.
2027 સુધીમાં AI ટેલેન્ટ બેઝ બમણો થશે
કેન્દ્રીય ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને આઈટી મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે રાજ્યસભામાં માહિતી આપતા જણાવ્યું હતું કે:
-
ભારત AI સ્કીલ્સની બાબતમાં વિશ્વના શ્રેષ્ઠ દેશોમાં સામેલ છે.
-
AI ટેલેન્ટને આકર્ષવામાં ભારત વિશ્વમાં પ્રથમ ક્રમે છે.
-
દેશમાં દર વર્ષે AI ને લગતી નોકરીઓમાં 33% નો વધારો થઈ રહ્યો છે.
-
અંદાજ છે કે 2027 સુધીમાં ભારતનો AI ટેલેન્ટ બેઝ અત્યાર કરતા બમણો થઈ જશે, જે વાર્ષિક 15% ના દરે વધશે.
IndiaAI મિશન અને શિક્ષણ પર ભાર
સરકારના ‘IndiaAI મિશન’ હેઠળ યુવાનોને તૈયાર કરવા માટે મોટા પાયે આયોજન કરવામાં આવ્યું છે:
-
શૈક્ષણિક સહાય: 500 PhD વિદ્વાનો, 5,000 પોસ્ટગ્રેજ્યુએટ અને 8,000 ગ્રેજ્યુએટ વિદ્યાર્થીઓને AI ક્ષેત્રે સંશોધન માટે મદદ કરવામાં આવી રહી છે.
-
ડેટા લેબ્સ: નાના શહેરોમાં 27 ‘IndiaAI ડેટા અને AI લેબ્સ’ બનાવવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત 174 ITI અને પોલિટેકનિકમાં પણ આવી લેબ્સ તૈયાર થઈ રહી છે.
-
ગ્લોબલ યોગદાન: ગિટહબ (GitHub) પર AI પ્રોજેક્ટ્સમાં ભારતનું યોગદાન 2024માં વિશ્વમાં બીજા નંબરે (19.9%) રહ્યું છે.
2030 સુધીમાં 1 કરોડ લોકો માટે તકો
નાસકોમ (NASSCOM) સાથે મળીને સરકાર બિગ ડેટા, ક્લાઉડ કમ્પ્યુટિંગ અને AI ની ટ્રેનિંગ આપી રહી છે:
-
નિઃશુલ્ક કોર્સ: ‘યુવા AI ફોર ઓલ’ દ્વારા સામાન્ય નાગરિકોને AI ની પાયાની જાણકારી આપવામાં આવે છે.
-
નોંધણી: અત્યાર સુધીમાં 16 લાખથી વધુ લોકોએ આ કોર્સમાં નોંધણી કરાવી છે.
-
મોટું લક્ષ્ય: રિપોર્ટ મુજબ, વર્ષ 2030 સુધીમાં ભારત 80 લાખ થી 1 કરોડ લોકોને AI સંબંધિત કામો માટે તૈયાર કરી શકે છે.
